Gjatë muajit Janar, në kuadër të ndërgjegjësimit për parandalimin e kancerit së qafës së mitrës stafi i Klinikës Mjekësore Komuna e Parisit së bashku me Dr.Eglantina Dema/ Mjeke Obstetër Gjinekologe, zhvilloi një takim të hapur me punonjëset e kompanisë SPAR ALBANIA.
Gjatë këtij takimi u diskutua për këtë sëmundje e cila gjithmonë e më shumë po merr jetën e femrave, nëse neglizhohen shenjat dhe nuk arrihet të diagnostifikohet në kohë.
Kanceri i qafës së mitrës e merr origjinën nga qelizet e qafës së mitrës.
Në fillesat e tij kanceri i qafës së mitrës nuk jep shenja, por me kalimin e kohës do të shfaqen shenja të tilla sikur:
• Hemoragji vaginale pas marrëdhënieve seksuale, hemoragji ndërmenstruale apo post menopauzike
• Rrjedhje vaginale të ujshme me rrema gjaku me erë të rëndë
• Dhimbje të fundit të barkut gjatë marrëdhënieve seksuale.
Kanceri i qafës së mitrës nis kur qelizat e shëndetshme fitojnë një mutacion genetik që i kthen në anormale. Nga qeliza që normalisht rriten dhe shumëfishohen në një gradë të caktuar dhe vdesin në një kohë të caktuar në qeliza jonormale që rriten dhe shumëfishohen jashtë kontrollit dhe për më tepër që nuk vdesin. Akumulimi i qelizave anormale formon masën tumorale dhe qelizat përhapen në indet përreth dhe më pas kudo nëpër trup (metastazat). Nuk është e qartë se çfarë e shkakton kancerin, por dihet që prania e HPvs, luan një rol të rëndësishëm, së bashku me fakteret genetik dhe mënyrën e jetesës.
Për ekzaminimin e kancerit kryhet KOLPOSKOPIA
Gjatë egzaminimit me anë të kolposkopik, aplikohet acidi acetic dhe solucion lugol, për identifikimin e zonave jonormale, ndryshimet e vazave të gjakut, dhe shtrirjen e këtyre ndryshimeve, si dhe bëhet marrja e materialeve për biopsi.
Material për biopsy nën kqyrjen kolposkopike merret material për biopsy për të parë saktësisht ndryshimin qelizor, natyrën, shtrirjen e këtij ndryshimi.
Konizimi i qafës së mitrës: merret një pjesë me e madhe e qafës së mitrës nëpërmjert bisturisë, lazer, apo anse elektrike.
Stadifikimi i Kancerit së Qafës së Mitrës
• Stage I. Cancer është i kufizuar në cervix
• Stage II. Në këtë stad përfshin qafën e mitrës dhe uterusin, por nuk është përhapur akoma në muret pelvic dhe as në vaginë
• Stage III. Kanceri ka kaluar më tej se uterusi, qafa e mitrës, muret pelvic dhe portionin e poshtëm të vaginës.
• Stage IV. Kanceri ka prekur organet e tjera sikur fshikëzën e urinës, zorrën e trashë, apo në mëlçi, mushkri dhe kocka.
Sa i përket trajtimit varet nga shumë faktorë sikur stadi i kancerit, tipi i tij dhe problemet shoqëruese shëndetësore:
• Kirurgji. Heqja e mitrës për stadet e hershme, dhe heqja e vezoreve si dhe limfonodujeve për stadet e përparuara
• Rrezatimi. I marrë me sondë të brendshme (brachiterapi ) është efektive në format e hershme të kancerit: për format e përparuara bëhet i kombinuar me kimioterapi, para ose pas ndërhyrjes kirurgjikale.
• Kemioterapi. Mund të merret si një medikament apo disa të kombinuar, jepet vetëm apo e shoqëruar me rrezatim në varësi të stadit dhe llojit të tumorit.
A mund të parandalohet ? Po nëse ndiqni këshillat e mëposhtme të mjekes gjinekologe:
• përdorimi i prezervativit në çdo marrëdhënie seksuale
• fillimi i aktivitetit seksual në moshë madhore
• Të kufizohen numri i partnerëve
• Të shmanget duhan pirja
• Vaksinimi kundrejt HPV, për vajzat 9 -12 vjec, apo në 13 deri 26 nëse nuk janë vaksinuar akoma. Vaksina është më efektive nëse merret tek vajzat që nuk e kanë nisur akoma aktivitetin seksual.
Gjithshtu rekomandohet kryerja e pap testet rutinë tek çdo femër nga mosha 21 vjec, ose të paktën 2 vjet pas nisjes të marrëdhënieve seksuale. Ribërja çdo 2 vjet deri në moshën 29 vjec, dhe deri në 65 vjeç të bëhet çdo 3 vjet. Nëse ka risk të lartë për kancer atëherë bëhet më shpesh dhe e kombinuar me DNA HPV.
Si merret Pap TESTI? A është i dhimbshëm ?
Marrja bëhet në kabinetin gjenekologjik dhe zgjat pak minuta. Meret gjatë një egzaminimi gjinekologjik e shtrirë në krevatin gjenekologjik: pasi vendoset spekulumi në vaginë për të larguar muret vaginale duke bëre më mirë të dukshëm qafën e mitrës. Më pas meret material me anë të një spatule druri nga muret vaginal dhe nga sipërfaqja e jashtme e qafës se mitrës, si dhe me anë të një furçëze të hollë material nga kanali i qafës së mitrës. Kjo procedurë nuk është e dhimbshme. Vendosja e spekulumit mund të jap ndjesinë e presionit në fundin e barkut, dhe rrallë nëse ka infeksion apo inflamacion mund të ketë gjakosje të lehtë. Materiali i marrë fiksohet me solucion të caktuar dhe tranferohet në laborator për t iu nënshtruar proceduarve të tjera të ngjyrimit dhe parjes në mikroskop prej mjekut anatom-patolog.
